De discussie over schijnzelfstandigheid staat hoog op de agenda nu de Wet DBA per 1 januari 2025 actief (danwel actiever) gehandhaafd gaat worden. Opdrachtgevers die met zzp’ers werken, lopen risico op naheffingen en boetes als blijkt dat er eigenlijk sprake is van een arbeidsrelatie. Kenniscentrum Arbeidsrecht (KCA) biedt in samenwerking met uitzendbureau HubWerkt een oplossing via een speciaal portaal waarmee opdrachtgevers en zzp’ers zich kunnen vrijwaren van deze risico’s.
Deliveroo en Uber-arresten kleuren wetgeving in
Mr. Peter Raven van Kenniscentrum Arbeidsrecht maakt zich zorgen over de gevolgen van de handhaving van de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties). “De Belastingdienst gaat vanaf 2025 actief controleren of zzp’ers daadwerkelijk als zelfstandige werken of eigenlijk werknemers zijn,” legt hij uit. “De recente Deliveroo en Uber-arresten hebben de visie van de Belastingdienst over schijnzelfstandigheid ingekleurd. Daardoor moeten meer dan 1,7 miljoen zzp’ers zich afvragen: ben ik echt een ondernemer of formeel een werknemer?”
De gevolgen voor zowel opdrachtgevers als zzp’ers kunnen groot zijn. De Belastingdienst kan opdrachtgevers naheffingen opleggen voor loonheffing en premies. Tegelijkertijd kan de belastingdienst de aangifte inkomstenbelasting van de zzp’er corrigeren. “Als een zzp’er geen ondernemer blijkt te zijn in de ogen van de Belastingdienst, kan dat leiden tot het intrekken van een btw-nummer en het vervallen van fiscale aftrekposten zoals de ondernemersaftrek. De Belastingdienst kan zelfs vijf jaar terug naheffingen opleggen.”
Opdrachtgevers moeten rol opdrachtnemer goed beoordelen
Wat kunnen opdrachtgevers doen om deze risico’s te vermijden? “Het is belangrijk dat opdrachtgevers aan de voorkant goed uitzoeken wat de rol is van de zzp’er die voor hen werkt,” adviseert Raven. “Voldoet deze persoon aan de criteria die in recente arresten zijn geformuleerd? In het Deliveroo-arrest heeft de Hoge Raad negen aandachtspunten benoemd die van belang zijn bij de vraag of iemand werknemer of zzp’er is.”
Deze aandachtspunten betreffen onder andere de aard en duur van de werkzaamheden, de mate van vrijheid in het bepalen van werktijden, de mate van inbedding in de organisatie, of er een verplichting is het werk persoonlijk uit te voeren, en of de opdrachtnemer commercieel risico loopt. “Je moet met deze aandachtspunten aan de slag,” benadrukt Raven.
HubWerkt biedt zekerheid via speciaal portaal
Om opdrachtgevers en zzp’ers zekerheid te bieden, werkt KCA samen met HubWerkt. “HubWerkt heeft een portaal ontwikkeld waarmee opdrachtnemers vrijwaard kunnen worden van naheffingen,” legt Raven uit. “Als je als zzp’er door het portaal heen komt, langs een reeks van vragen, dan ben je ook daadwerkelijk zzp’er.”
Het portaal werkt op basis van horizontaal toezicht met de Belastingdienst. “Dat betekent dat als het portaal bevestigt dat je als zzp’er mag werken, zowel opdrachtnemer als opdrachtgever gevrijwaard zijn voor naheffingen en boetes. Als opdrachtgever kun je dus vragen aan je opdrachtnemer om door het portaal te gaan, en als dat lukt, kunnen jullie veilig zaken doen.”
Payrolling als alternatief
Wat als een zzp’er niet door de toets komt? Raven heeft daar ook een oplossing voor: “Als iemand niet door de toets komt, is hij of zij in onze ogen geen zzp’er. In dat geval zou payrolling een oplossing kunnen zijn. Als werkgever ben je dan materieel werkgever, maar de werknemer staat formeel op de loonlijst van het payrollbedrijf. Daarmee ben je alsnog beter beschermd dan wanneer je de werknemer op je eigen loonlijst zet.”
Natuurlijk is het ook mogelijk om de zzp’er in dienst te nemen. “Dat is eigenlijk de opzet van de hele wet,” erkent Raven. “Maar er zijn dus wel alternatieve constructies mogelijk als je niet per se iemand in dienst wilt nemen.” Hij wijst erop dat sommige grote organisaties rigoureuze keuzes maken: “Een aantal grote beveiligingsorganisaties in Nederland heeft ervoor gekozen om niet meer met zzp’ers te werken en ze voor de keuze te stellen: loondienst of niet meer aan het werk.”
Achterliggende doelen van de wet
Raven is vrij direct over wat volgens hem het werkelijke doel is van de Wet DBA: “Laten we het benoemen: deze operatie is bedoeld om de overheid een deel van haar begrotingstekort te laten dekken. Het gaat over miljarden aan misgelopen premies. Al die verhalen over zelfstandigheid en bescherming, dat zal allemaal wel, maar onderaan de streep is er naar mijn oordeel maar één belangrijke reden en dat is het ophalen van loonheffing en premies.”
Dit gebeurt volgens Raven ook al door de afbouw van de zelfstandigenaftrek, waardoor het zzp-schap sowieso steeds minder fiscaal aantrekkelijk wordt. “Maar als jij ondernemer wilt zijn, op risico wilt lopen, je eigen pensioen wilt opbouwen, je eigen ziektekosten wilt regelen, geen WW hebt als je geen opdrachten hebt, en je hebt tientallen opdrachtgevers – het echte ondernemerschap dus – waarom dan zo moeilijk doen?”
Absurde situaties in de praktijk
Veel bedrijven proberen zich nu al in te dekken tegen mogelijke problemen rond schijnzelfstandigheid, merkt Raven. “Opdrachtgevers sturen allerlei voorbeeldformulieren en algemene voorwaarden om zichzelf te vrijwaren. Maar dat leidt soms tot absurde situaties. Ik ken zzp’ers die geen toegangspasje van een bedrijf kunnen krijgen omdat dat volgens het bedrijf een ijkpunt is van loondienst. Als ze naar het toilet moeten, moeten ze iemand anders vragen om met hen mee te gaan. Dat is natuurlijk belachelijk.”
Raven geeft echter aan dat dit soort maatregelen vooral tekenend zijn voor de onzekerheid bij bedrijven. “Als je volledig ondernemer bent, alles op eigen risico doet, dan hoef je je geen zorgen te maken. Maar voor mensen die niet zo onderlegd zijn in ondernemen maar toch zzp’er zijn, is het misschien inderdaad beter om in loondienst te komen.”
Workshops en lezingen
Naast individueel advies organiseert Raven samen met Henry Nasset van HubWerkt ook workshops en lezingen over dit onderwerp. “We gebruiken een PowerPoint-presentatie waarin we uitgebreid ingaan op de details van de wetgeving en jurisprudentie, en we laten zien hoe het portaal werkt. Zo helpen we ondernemers om goed voorbereid te zijn op de handhaving die er in 2025 aankomt.”
Met de combinatie van juridische kennis van KCA en de praktische oplossing van HubWerkt hoopt Raven ondernemers gerust te kunnen stellen: “De belangrijkste boodschap is: laat je goed informeren en gebruik de beschikbare hulpmiddelen om risico’s te vermijden.”
Over KCA
KCA (Kenniscentrum Arbeidsrecht) is gevestigd in Beilen, Groningen, Hoogeveen, Zwolle en Goes en wordt gerund door Peter Raven en diens echtgenote, drs Herma K.J. Raven-Slot (kantoormanager). Peter Raven is een bevlogen jurist en ondernemer, die zich de laatste jaren heeft gespecialiseerd in arbeidsrecht en zijn expertise graag deelt met collega-ondernemers. Door ze te adviseren en bij te staan in individuele procedures, maar ook door regelmatig actuele informatie te verstrekken en masterclasses en workshops te geven aan groepen ondernemers. Er is altijd wel iets nieuws te melden op het gebied van arbeidsrecht en Peter Raven kan dat als geen ander duiden.
Missie
Flexibel, daadkrachtig en betaalbaar (fixed fee). Dat is waarmee het Kenniscentrum Arbeidsrecht zich onderscheidt. Maar ook met een missie om actuele kennis te delen en ondernemers scherp te houden. ‘Om te dromen moet je wakker zijn’, staat er levensgroot op de muur van Ravens kantoor. Vooral voor ondernemers met één tot twintig á dertig mensen in dienst, die vaak geen HR-specialisme in huis hebben, is het van belang om te allen tijde te kunnen beschikken over actuele kennis op het gebied van arbeidsrecht.
