Zes boeken strijden dit jaar om de Ithakaprijs, de belangrijkste Nederlandse prijs voor boeken of journalistieke producties over kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen. Het is de zevende keer dat deze prijs, een geldbedrag van € 5.000, zal worden uitgereikt. De prijs is een initiatief van stichting Kastelen, historische Buitenplaatsen & Landgoederen (sKBL). Op 14 oktober wordt tijdens de uitreiking bekend wie de winnaar is.
Opvallend dit jaar is dat drie van de zes boeken hebben betrekking op de Noordelijke provincies. Het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht gaat uitgebreid in op het kastelenlandschap in het zogenaamde Oversticht. Zo werd het omvangrijk bezit genoemd dat de bisschop van Utrecht toebehoorde en besloeg het huidige Overijssel, Drenthe en delen van Groningen. Deventer vormde hierbij het machtscentrum.
Het boek Landgoed de Braak gaat over dit in Paterswolde gelegen landgoed. Dat dit buiten de tand des tijds goed is doorgekomen, bewijzen ook de vele mooie foto’s in dit boek. Ook nu nog genieten vele wandelaars van de zogenaamde kiosk, het doolhof, de berceau, de kettingbrug en andere historische elementen. Ook de ontwerpprincipes van Roodbaard zijn goed afleesbaar aan de waterpartijen, de padenpatronen en de vele monumentale bomen die deze buitenplaats verrijken. Kortom een aantrekkelijk boek om deze mooie buitenplaats te leren kennen en na lezing eens te gaan zien.
In It Fryske Boerehiem gaat over het Cultureel Erfgoed op it Fryske Boerehiem. Met mooie foto’s zoomen ze in op Stinzenpoorten, toegangshekken, Hynstewaden, Hooibergen, Stookhutten, Koetshuizen, Theelkoepels, Huskes, Kippenladders, Varkenshokken en Glazen Poterbewaarplaatsen.
De boeken die kans maken
Hollandse Datsja’s van Igor Wladimirof. Uitgever: Kantoor Verschoor, Heemstede 2019. https://www.skbl.nl/hollandse-datsjas/
Het land van de Jonker van Bert Paasman & Brand Overeem. Uitgeverij Fontein, Utrecht 2020. https://www.skbl.nl/het-land-van-de-jonker-uit-de-tijd-van-diensten-en-gunsten/
Het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht. De ontwikkeling van bisschoppelijke burchten, adellijke huizen en versterkingen in relatie tot het landschap en de samenleving in Noordoost-Nederland tussen 1050 en 1450 van Diana Spiekhout. Uitgeverij Matrijs, Groningen 2020.https://www.skbl.nl/het-middeleeuwse-kastelenlandschap-van-het-oversticht/
Landgoed De Braak van Els van der Laan & Michiel Purmer. Uitgeverij Noordboek, Gorredijk 2020.https://www.skbl.nl/landgoed-de-braak-twee-eeuwen-cultuur-en-natuurbeleving/
It Fryske Boerehiem van Rudolf Jan Wielinga & Wiebe Hoekstra. Uitgeverij Louise & Boerderijenstichting, Fryslân 2020.https://www.skbl.nl/cultureel-erfgoed-op-it-fryske-boerehiem/
De Kralingse Buitenplaatsen van Robert Ligthelm. Picture Publishers, Woudrichem 2020
Jury
De jury bestaat uit Paul Schnabel (voorzitter jury), René Dessing (secretaris jury / voorzitter sKBL en directeur stichting Erfgoed Landfort), Yme Kuiper (emeritus hoogleraar historische Buitenplaatsen & Landgoederen, RUG), Marcel van Ool (cultuurhistoricus, adviseur landschap en cultuurhistorie bij Staatsbosbeheer), Juliette Jonkheer-Duynstee (kunsthistoricus, publicist en expert voor buitenplaatsen langs de Vecht).
Achtergrond prijs
Deze prijs is in 2015 door sKBL geïnitieerd en dankzij een genereuze gift voor vijf jaar mogelijk gemaakt door de op 27 augustus 2020 overleden oud-staatssecretaris Mr. Els Veder-Smit. De prijs is bedoeld voor interdisciplinair (wetenschappelijk) onderzoek rond kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen. Tevens wordt jaarlijks een stipendium uitgereikt. Het stipendium maakt onderzoek naar deze aandachtsgebieden mogelijk. De prijs en het stipendium bedragen ieder € 5000,-. In 2020 heeft een nieuwe particuliere schenker die vooralsnog anoniem wil blijven, besloten om deze prijs en het stipendium tot en met 2029 mogelijk te maken. Dit jaar zijn er geen inzendingen geweest voor het stipendium en deze zal dus dit jaar niet uitgereikt worden.
Foto: cover Oversticht (door Albert Speelman)
