Op 4 mei 2023 vindt de veertiende editie van Theater Na de Dam plaats, een landelijke theatermanifestatie met meer dan 120 voorstellingen die betrekking hebben op de Tweede Wereldoorlog. Dit jaar zijn er in Noord Nederland elf verschillende voorstellingen, in Groningen, Drachten, Leeuwarden, Heereveen, Assen, Kamp Westerbork en een aantal dorpen.
ECHO is een nagalm van het leven van Carl von Ossietsky (1889-1938). De Duitse pacifist, journalist en Nobelprijswinnaar was een belangrijk boegbeeld van het verzet tegen Hitler. Zes Groningse jongeren hebben zich zijn levensverhaal eigen gemaakt door in gesprek te gaan met ‘Ossietzky’s van nu’: een journalist met een missie, de dochter van een verzetsvrouw en een man die jarenlang ten onrechte in gevangenschap heeft geleefd. Samen met vier mimespelers uit Kiev en een achtkoppig koor geven zij vorm aan de voortdurende strijd voor rechtvaardigheid, de kwetsbaarheid van vrijheid en machteloze woede. In ECHO laten zij zien hoe het verleden doorklinkt in het heden en hoe een jonge generatie hoopvol kan opstaan voor haar idealen. ECHO speelt aansluitend aan de Dodenherdenking op 4 mei 2023 om 21.15 uur in De Martinikerk in Groningen. Toegang is gratis.
Karina Holla – Oorlogsvrouwen
De voorstelling Oorlogsvrouwen van Karina Holla is gebaseerd op De Oorlog heeft geen Vrouwengezicht van Nobelprijswinnares Svetlana Alexijevitsj. Zij interviewde driehonderd vrouwen uit de voormalige Sovjet-Unie over hun ervaringen als soldaat in de Tweede Wereldoorlog. “Een monument voor lijden en moed in onze tijd”, aldus het Nobelcomité.Wat zij meemaakten aan het front was te gruwelijk. Maar ze zijn het niet vergeten. Karina Holla, winnares van de Theo d’Or 2018, vertelt hun verhaal, een verhaal van onvoorstelbaar sterke vrouwen in onvoorstelbare omstandigheden.
Theater Na de Dam & Lot van Lunteren – Terug Weg
Stel, je wilt het verhaal vertellen van twee mensen die terugkeerden uit de oorlog. Waar moet je dan beginnen? Bij die oorlog? Bij de terugkeer? En hoe eindig je zo’n verhaal? Kun je überhaupt een verhaal tot een einde brengen als dat verhaal nog steeds bezig is, maar dan met andere hoofdrolspelers, en zich in onze ooghoeken, langs de randen van ons blikveld, in talloze onzichtbare en onderhuidse vertakkingen afspeelt? 07 mei 2023 16:00 Groningen Grand Theatre
Esther van Dijk – Te gast in Garnwerd
Mezzosopraan Esther van Dijk uit Groningen brengt in de kerk van Garnwerd liederen over verzet, strijd, wanhoop en liefde. Van het Hooglied uit de Mauthausen-cyslus tot Les chemins de l’ amour van Poulenc. Van Sabbath morning van Elgar tot We’ll meet again.
Rederijkerskamer Eendracht – Kom vanavond met verhalen 2
Na de herdenking bij het monument aan de Wilhelminalaan start om 20.45 uur in de bovenzaal van In ’t Holt
1654 een avond met verhalen, gedichten, liederen en muziek rondom de thema’s herdenken, bevrijding, oorlog en vrede. Naast Eendrachtleden doen ook andere dorpsgenoten en mogelijk Oekraïense gasten mee aan deze avond.
Marijke Meems – LastPost
Jarig zijn op 4 mei, Dodenherdenking. Al bijna 40 jaar overkomt dit theatermaker Marijke Meems. Ze is niet anders gewend dan dat om 20.00 uur haar verjaardag wordt stilgelegd. En er twee minuten wordt gezwegen en herdacht, maar wat is het nut van herdenken als het toch nooit vrede zal worden?
Als onderzoek voor de voorstelling is Marijke in haar dagboeken gedoken en heeft ze mensen geïnterviewd die ook op 4 mei jarig zijn, waaronder Jan Mulder. Voelen zij zich op hun verjaardag wel of juist helemaal niet verbonden met Dodenherdenking.
Lastpost: een muzikale solovoorstelling over het nut van 4 mei. Er wordt taart gegeten, live muziek gemaakt, verhalen verteld en Marijke speelt de Taptoe. En… er wordt 2 minuten gezwegen.
De Lawei – Wij praten hier (niet) over
Jongeren uit Drachten verdiepten zich onder leiding van theatermaker Angela van Arendonk in de geschiedenis van Drachten ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was om jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling “Wij praten hier (niet) over”
Dit jaar maakt maker Angela van Arendonk met de jongeren de theatervoorstelling: Wij praten hier (niet) over. Angela wil inzoomen op de periode na de Tweede wereldoorlog. Hoe zag het leven er toen uit in Smallingerland? Werd er nog gesproken over de oorlog of niet? Wat voor impact had dat?
Mini Theater Friesland – Bokkensprongen
Dit avondvullend toneelstuk, Bokkensprongen, gaat o.a. over de jongens van de Bokploeg. Een verzetsgroep van 6 mannen, betrokken bij de wapendroppings en in het Katlijker Schar, droppingsveld Haskerhorne en droppingsveld Rotstergaast, die zich schuil hielden in een woonbok in de Oldelaamster polder.
We volgen de vier bemanningsleden van Sara Jane, die na een noodlanding bijna een jaar ondergedoken hebben gezeten bij Grote Bertus in de kruiskerk aan de Burgermeester Falkenaweg in Heerenveen en in dit verhaal zien we meer van de “Toffe Meiden”, die er ook zijn geweest en die door het vervoeren van hun speciale post hun levens waagden voor de goede zaak.
Stil op Souder
Het is 1944. Sjoerd groeit tijdens de oorlog op met zijn vader en moeder, maar het zijn moeilijke tijden. Vader kan opzichter worden op de zuivelfabriek en moeder… Moeder doet soms alsof de oorlog helemaal niet bestaat. Als Sjoerd opgroeit tot een jonge man, krijgt hij vragen. Waarom verandert het gedrag van mensen in oorlogstijd en waarom krijgt hij daar de schuld van?
Door die verdomde oorlog sluiten mensen tegenwoordig de ogen, terwijl Sjoerd de waarheid niet wil wegkijken. Hij kijkt terug op zijn jaren als kleine jongen en ervaart dat de oorlog het land uit is, maar nooit uit het hart. Brengt de oorlog een aantal jaren na de bevrijding nog verrassingen met zich mee? Of is het nog stil op zolder…
Roestvrij theater, Theater Na de Dam, Kamp Westerbork – Sjiwwe voor Sobibor
In 1943 vertrokken er negentien treinen vanuit kamp Westerbork met als eindbestemming Sobibor. De 34.313 gedeporteerde Joodse Nederlanders en vluchtelingen werden bijna allemaal vrijwel direct bij aankomst vermoord. Van hen wisten slechts achttien te overleven.
Bij het maken van de voorstellingen onderzoeken jongeren van Roestvrij theater uit Dwingeloo het systeem achter de deportaties, de persoonlijke verhalen van de slachtoffers en ontwikkelen zij nieuwe rituelen om te herdenken en te rouwen. Sjiwwe is de zevendaagse rouwperiode in de Joodse traditie, maar betekent ook ‘zitten’ en is het woord voor het getal zeven in Jiddisj.
