Al in 2017 werd er afgesproken een kleinschalig experiment uit te voeren rondom het gedoogbeleid voor de verkoop van cannabis in coffeeshops. Inmiddels is het landelijke wietexperiment een volgende fase ingegaan. Vanaf 17 juni mogen coffeeshops in de deelnemende gemeenten uitsluitend nog legaal geteelde wiet verkopen. Dit moet de markt transparanter en veiliger maken.
Wietexperiment in overgangsfase
In onder andere Groningen en Breda is de zogenaamde “overgangsfase” van het wietexperiment inmiddels gestart. Tijdens deze fase verkopen deelnemende coffeeshops zowel legale als illegale (gedoogde) wiet. Het doel daarvan is om de overgang soepel te laten verlopen. Vanaf 17 juni is het echter alleen nog toegestaan om wiet te verkopen die afkomstig is van gecertificeerde telers. Dat betekent dat de volledige keten, van teler tot consument, wordt gecontroleerd en gereguleerd.
Testgemeenten
Hoewel de coffeeshop in Amsterdam vaak het symbool voor de vrijheid in Nederland is en als voorbeeld fungeert, kijken veel coffeeshops en andere steden nu naar de testgemeenten van het experiment. Voor het noorden is Groningen de testgemeente. Het experiment betekent voor de gemeente een belangrijke stap richting gereguleerde cannabishandel. Lokale coffeeshophouders tonen zich voorzichtig positief. “Het is fijn dat we straks geen vage achterdeur meer hebben,” zegt een uitbater uit Groningen. “Maar het succes hangt af van de kwaliteit en variatie van de legale wiet.”
Gecontroleerde kwaliteit
Het doel van het wietexperiment is om de kwaliteit van cannabisproducten te waarborgen, criminaliteit tegen te gaan en de volksgezondheid te bevorderen. “Consumenten weten straks waar hun product vandaan komt, hoe sterk het is en dat het vrij is van pesticiden of andere schadelijke stoffen,” zegt Ernst Kuipers, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De overheid werkt hiervoor samen met een selecte groep telers, die onder streng toezicht cannabis kweken. Deze telers leveren hun producten rechtstreeks aan coffeeshops in de deelnemende gemeenten.
Landelijke uitrol nog onzeker
Of en wanneer het experiment wordt uitgebreid naar andere steden zoals Amsterdam, is nog niet duidelijk. De uitkomsten van het experiment in de testgemeenten zullen bepalend zijn voor verdere stappen. Veel experts pleiten voor een snelle landelijke uitrol als het experiment succesvol blijkt. “Het is raar dat de verkoop wordt gedoogd, maar de teelt verboden blijft. Dit experiment is een noodzakelijke correctie,” aldus criminoloog Pieter Tops.
Gemengde reacties
Toch zijn er ook zorgen. Sommige coffeeshopeigenaren vrezen dat legale wiet duurder zal zijn, waardoor klanten mogelijk naar de illegale markt blijven uitwijken. Anderen zijn bang dat het aanbod te beperkt zal zijn. De komende maanden moeten uitwijzen of deze zorgen terecht zijn.
