Watertechnologie: belangrijke banenmotor voor Noord-Nederland

Het is nog maar vijftien jaar geleden dat er met name in Fryslân, op meer dan één plek en bijna simultaan het besef groeide dat de ontwikkeling van de watertechnologiesector niet alleen voor een aantal grote bedrijven in de regio noodzakelijk was, maar ook voor het hele Noorden een kansrijke  motor zou kunnen zijn. Zo kwam er een proces op gang, waarbinnen met name Wetsus, het  ‘European centre of excellence for sustainable water technology’ en de netwerkorganisatie Water Alliance van directeur Hein Molenkamp belangrijke krachten vormden. Het resultaat: De regio wordt een ecosysteem voor innovatieve watertechnologie waar bedrijven de hele cyclus van idee naar concrete business kunnen volbrengen. Wat is het geheim van dat succes? En vooral: hoe profiteert het noordelijk bedrijfsleven? Een gesprek.

Zijn organisatie zit sinds 2010 in de voormalige kerk Johannes de Doper, nu omgedoopt tot WaterCampus Business Centre, in Leeuwarden. Daar waar voorheen Leeuwarder katholieken hun eerste communie deden, wordt nu door de Water Alliance door Molenkamp en zijn mensen concreet al sinds zeven jaar onvermoeibaar missiewerk uitgevoerd, van Leeuwarden tot Amsterdam en van Sneek tot Singapore, Korea en de VS. Dat gebeurt op internationale beurzen en op tal van bijeenkomsten voor matchmaking. Ook is er het jaarlijkse business symposium WaterLink en het relatiemagazine WaterProof, waarmee steeds internationaler wordt gecommuniceerd. Inmiddels werpt dat zijn vruchten af, maar geduld en uithoudingsvermogen zijn belangrijke voorwaarden, zo stelt Molenkamp: ‘Water Alliance is inmiddels uitgegroeid tot een landelijke netwerkorganisatie, maar we hebben intussen ook internationaal een naam gekregen als ‘Global Water Tech Hub’ met de WaterCampus. Op basis van het aantal aanvragen zou ik iedere week ergens in de wereld een lezing kunnen geven over ons watertechnologie cluster, dat als groot voorbeeld gezien wordt op veel plekken in de wereld. Maar je moet jezelf natuurlijk iedere keer de vraag stellen ‘is het aannemelijk dat hier businesskansen voor de bedrijven uit voortkomen’. Die afweging is niet altijd gemakkelijk. En bovendien: wanneer die kans op concrete business wel aanwezig is, heb je het vaak nóg over een lang traject voordat zaken concreet kunnen worden.’

Slimmer, schoner, goedkoper
De directeur wijst graag op de best practises die er nu al aantoonbaar zijn. ‘We merken nu dat de maakindustrie al in toenemende mate profiteert van de innovaties die hier ontwikkeld worden. Slimme watertechnologie kan productieprocessen efficiënter en vaak schoner en goedkoper maken.’ En maakbedrijven kunnen profiteren van de innovaties van watertechnologiebedrijven, aldus de directeur. ‘Neem het bedrijf Brightwork uit Sneek. In samenwerking met het bedrijf RWB Special Products mag men een zandfilterinstallatie voor het  Waterschapsbedrijf Limburg realiseren. In korte tijd moesten daarvoor twintig rvs filtertanks gebouwd worden en die opdracht is weggezet bij de Friese machinefabrieken VConsyst in Gorredijk, Kuipers in Woudsend en Westra in Elahuizen. Het regionale mkb profiteert dus volop. Laatstgenoemde bedrijf werkt overigens ook al intensief samen Wafilin Systems, een ander watertechnologiebedrijf. Samen  maken zij innovatieve apparatuur waarmee de industriële wasserijbranche wereldwijd aanzienlijk minder water gaat verbruiken. De internationale vraag komt nu los.’

De Water Alliance trekt bij het ontwikkelen van nieuwe business in veel gevallen op met de NOM, de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij. Molenkamp: ‘Dat doen we door zoveel mogelijk cross sectoraal te zoeken naar samenwerking, bijvoorbeeld in de sectoren Healthy Ageing, energie, HTSM en agri/food. En internationaal verstevigen we de uitgangspositie van de WaterCampus voor noordelijke en landelijke bedrijven doordat we ons heel actief verbinden aan andere ‘global waterhubs’. In landen als de Verenigde Staten, Canada, Israël of via Singapore in Azië kunnen we zo veel sneller deuren voor bedrijven openen. Dit is één van de redenen waarom Alex Berhitu vanuit de NOM in de Water Alliance de business development onder zijn hoede heeft.’

Best practises
Berhitu: ‘We zijn in feite altijd bezig vraag en aanbod bij elkaar te brengen. Matchmaking dus. De uitdaging is daarbij bewijsvoering. Potentiele afnemers zeggen echter altijd: ‘Laat maar eens wat zien.’ Dan heb je, ook bij de allerbeste innovaties, best practises nodig. Launching customers, die de kansen zien en bereid zijn een innovatie in het productieproces in te passen. En die zoeken we meer en meer bij de maakindustrie, of procesindustrie. Juist daar waar water technologische innovaties productieprocessen kunnen verbeteren, versnellen of goedkoper kunnen maken.’

Lange adem
Ook Johannes Boonstra, zakelijk directeur van Wetsus, ziet volop kansen, maar realiseert zich tegelijkertijd dat met name de factor tijd een uitdaging is. ‘Wetsus diende in het verleden al als kraamkamer voor bijna 30 nieuwe bedrijven. Mooie  cijfers en succesverhalen zoals bijvoorbeeld Biotrack (snelle detectie van bacteriën, red.) en Metalmembranes (innovatieve membraantechnologie, red.) spreken tot de verbeelding. Maar er zijn ook bedrijven die nu nog klein zijn en die we graag samen met alle partners op de WaterCampus verder willen helpen met groei, zodat ze ook voor de werkgelegenheid in het Noorden meer toegevoegde waarde krijgen. Dat vergt een lange adem en dus tijd. Molenkamp beaamt dat een lange adem een vereiste is. Maar de vaart zit er volgens hem goed in. ‘Wat ons enorm helpt is de infrastructuur die hier nu ligt. Het ecosysteem voor innovatieve watertechnologie dat nu op en rondom de WaterCampus Leeuwarden is ontstaan, kun je zien als een innovatieketen (zie illustratie, red.) waarbij we een versnelling aanbrengen in de moeilijke fases van technologie opschaling van idee tot succesvolle business. Voor  watertechnologiebedrijven, maar ook voor andere mkb-bedrijven kunnen wij de gateway zijn naar partners, launching customers en internationale opdrachten.’