New Energy Coalition: energietransitie is systeemtransitie
Je kunt wel een zonnepark aanleggen, maar je moet ook een elektriciteitsnetwerk hebben om de elektriciteit naar de eindbestemming te transporteren. Je kunt wel investeren in auto’s op waterstof, maar je moet ook voldoende waterstoftankstations hebben, alsmede voldoende duurzaam opgewekte waterstof en een transportsysteem voor dat waterstof. Naast innoveren en investeren is samenwerken dan ook van groot belang: de energietransitie is een systeemtransitie, aldus New Energy Coalition in Groningen.
Operationeel directeur Harold Veldkamp van New Energy Coalition: “Wij ‘verslimmen’ de energietransitie. Wij benaderen vraagstukken op zoek naar werkbare oplossingen in een duurzame samenleving. Of het nu gaat om opwekking, opslag, distributie of toepassing van energie.”
En die werkbare oplossingen zijn en komen er. Bijvoorbeeld via projecten als GZI Next in Emmen (nieuwe bestemming van NAM gaszuiveringsinstallatie), Duurzaam Ameland (project voor zelfvoorzienende energie-opwekking) en Making City in Groningen (de stad als proeftuin in het EU-project voor duurzame steden).
New Energy Coalition is tevens de aanjager van Hydrogen Valley, een zesjarig Europees programma waarin ruim dertig publieke en private partijen bouwen aan een waterstof-economie in Noord-Nederland. Van grootschalige productie en distributie van waterstof tot de uitbreiding van het aantal waterstofvoertuigen en -tankstations. En van ondergrondse waterstofopslag tot verwarming van een hele woonwijk.
Fusie
New Energy Coalition is in 2017 ontstaan uit een fusie van de Stichting Energy Valley, de Energy Academy Europe-organisatie en Energy Delta Institute: gevestigde, ervaren partijen die al vele jaren opereerden in het veld van energie en energietransitie. “We vormen een brede en voortdurend groeiende coalitie met kennisinstellingen, de energiesector, overheden, bedrijfsleven, industrie en maatschappelijke organisaties. Wij zorgen er voor dat partijen elkaar kunnen vinden, vormen consortia en, niet geheel onbelangrijk, zorgen voor financiering van projecten. We werken nauw samen met het Samenwerkingsverband Noord-Nederland.”
De organisatie is gevestigd in het markante Energy Academy Europe-gebouw op Zernike Campus aan de rand van de stad Groningen. Bij New Energy Coalition werken momenteel 55 mensen, onder wie innovatie- en educatie-experts. “Partners zoals Rijksuniversiteit Groningen en Hanzehogeschool verrichten fundamenteel en toegepast onderzoek naar alle aspecten van de energietransitie. Vanuit alle vakgroepen komen mensen naar dit gebouw; niet alleen vanuit de techniek maar ook vanuit bijvoorbeeld gedrag-, communicatie- en juridische wetenschappen. Wij werken met ons Energy Academy-programma aan de onderlinge uitwisseling van die disciplines, om studenten en onderzoekers een bredere blik te geven die verder gaat dan hun eigen vakgebied. Dat is essentieel in de benadering van de energietransitie – het is de omslag van het hele systeem, en het raakt alle aspecten van onze maatschappij.”
Waterstof
Momenteel wordt er verder hard gewerkt aan de ontwikkeling van een waterstofeconomie in Noord-Nederland. Waterstof kan worden ingezet als groene grondstof of energiedrager in de industrie, in het energienet, in de gebouwde omgeving en in de transportsector. “Bovendien kunnen we gebruikmaken van het bestaande distributienetwerk van de Gasunie. De capaciteit van dat netwerk is vele malen groter dan het elektriciteitsnet. Als we alles één-op-één willen omzetten naar elektriciteit, moet de capaciteit van het elektriciteitsnet 17 keer zo groot zijn als nu. Dat vergt enorme investeringen in hoogspanningskabels en transformatoren. Het is dan ook veel slimmer om ook in te zetten op waterstof via het bestaande gasnetwerk. Uiteraard moet er dan ook het nodige worden aangepast en geïnvesteerd, maar dat kost veel minder. Ook kun je naast waterstof hoogcalorisch gas en groen gas inzetten. Er zijn nog veel grondstoffen waaruit we groen gas kunnen winnen.”
Noordzee
Hieruit blijkt eens te meer hoezeer het van belang is om te denken in netwerken, samenwerken en systeemtransitie; want er zijn veel verschillende partijen met evenzoveel verschillende belangen bij betrokken. New Energy Coalition brengt ze bij elkaar en werkt middels vele innovatie- en ontwikkelingsprojecten aan een nieuwe economie in een regio die van oudsher sterk is in energie en alle tools heeft voor een integrale waterstofeconomie.
Veldkamp voegt de Noordzee graag aan die ontwikkelingen toe: “We ondersteunen onze partners bij de ontwikkeling van windparken op zee. De daarmee opgewekte energie, stroom of waterstof, wordt via gasbuizen of elektriciteitskabels aan land gebracht voor verdere distributie via de reeds bestaande netwerken. Ook kunnen we CO2 opslaan in lege gasvelden op zee. Daarbij kunnen we de bestaande olie- en gasinfrastructuur op zee hergebruiken. We moeten er voor zorgen dat die ontwikkelingen op zee boven Noord-Nederland gaan plaatsvinden. Dat wordt ook een belangrijke aansluiting naar Scandinavië en Duitsland, met alle economische kansen van dien. Daar moeten we ons met elkaar sterk voor maken.”
80.000 banen
Bij dit alles is het belangrijk om niet alleen overheden, bedrijven en investeerders aan tafel te krijgen, maar ook de maatschappij als geheel. Een belangrijke trigger daarvoor is de werkgelegenheid. “De schattingen lopen uiteen van 20.000 banen in Noord-Nederland tot landelijk zo’n 80.000 dankzij de energietransitie.”
Dat zijn niet allemaal nieuwe banen: het is voor een deel ‘vervangende’ werkgelegenheid. De afbouw van de fossiele (aardgas-)economie leidt ook tot afbouw van die werkgelegenheid en bedrijvigheid. De energietransitie brengt een nieuwe economie met vervangende werkgelegenheid. Veel kennis en kunde is door omscholing en bijscholing weer in te zetten in die nieuwe economie.
“Alleen al de netbeheerders hebben de komende vijf jaar zo’n zesduizend monteurs nodig. Ook daarin ligt een schone taak voor ons: zorgen voor voldoende gekwalificeerd personeel: educatie op alle niveaus, omscholing en bijscholing. Ook daar gaan we volgend jaar volop mee aan de slag, samen met bedrijven en plaatselijke overheden.” Zeker voor Noord-Nederland is de energietransitie een kans en een nieuw perspectief.
